ଶ୍ରୀପଞ୍ଚମୀରୁ ଆରମ୍ଭ ହେବ ମହାକୁମ୍ଭର ସବୁଠାରୁ କଠିନ ତପସ୍ୟା, ସାଧୁମାନେ ଅଗ୍ନିରେ ବସି ତପସ୍ୟା କରିବେ, ସେମାନଙ୍କ ସାଧନା ଦେଖି ଆପଣ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହୋଇଯିବେ
ପ୍ରୟାଗରାଜ:ଏହି ସମୟରେ, ପ୍ରୟାଗରାଜରେ ମହାକୁମ୍ଭର ଉତ୍ସାହ ଜାରି ରହିଛି। ଦେଶ ଏବଂ ବିଶ୍ୱର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରୁ ଭକ୍ତମାନେ ଗଙ୍ଗାରେ ସ୍ନାନ କରିବା ପାଇଁ ନିରନ୍ତର ଆସୁଛନ୍ତି। ଏହି ସମୟରେ, ବୈଷ୍ଣବ ପରମ୍ପରାର ତପସ୍ୱୀମାନେ ବସନ୍ତ ପଞ୍ଚମୀରୁ କୁମ୍ଭନଗରୀରେ ସବୁଠାରୁ କଷ୍ଟକର ପାରମ୍ପରିକ ସାଧନା ଆରମ୍ଭ କରିବାକୁ ଯାଉଛନ୍ତି। ଖାକ୍ ଚୌକରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତି ଆରମ୍ଭ ହୋଇସାରିଛି।
ଏଥର 350 ଜଣ ଭକ୍ତ କପାଳ ତପସ୍ୟା କରିବେ। ଧୂନି ସାଧନାର କପାଳ ତପସ୍ୟା ହେଉଛି ଶେଷ ବର୍ଗ। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଏହା ଆଧାରରେ, ଆଖଡ଼ାରେ ସାଧୁମାନଙ୍କର ବରିଷ୍ଠତା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ। ବୈଷ୍ଣବ ପରମ୍ପରାରେ, ଶ୍ରୀସମ୍ପ୍ରଦାୟ (ରାମାନନ୍ଦୀ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ)ରେ, ଧୂପ ଜଳାଇବା ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ତପସ୍ୟା ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ। “ପଞ୍ଚାଣ ଅନୁସାରେ ଏହି ପ୍ରାୟଶ୍ଚିତ୍ତ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ।”
ତେରହ ଭାଇ ତ୍ୟାଗୀ ଆଶ୍ରମର ପରମାତ୍ମା ଦାସ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଏହି ତପସ୍ୟା ସୂର୍ଯ୍ୟ ଉତ୍ତରାୟଣର ଶୁକ୍ଳ ପକ୍ଷରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥାଏ। ପ୍ରାୟଶ୍ଚିତ୍ତ ପୂର୍ବରୁ, ସାଧକ ନିର୍ଜାଳି ଉପବାସ ରଖନ୍ତି। ଏହା ପରେ, ଅଗ୍ନିରେ ବସ। ପ୍ରାୟଶ୍ଚିତ୍ତ ଛଅଟି ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ସମାପ୍ତ ହୁଏ। ଏହି ଛଅଟି ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ପଞ୍ଚ, ସପ୍ତ, ଦ୍ୱାଦଶ, ଚୌରାସୀ, କୋଟି ଏବଂ ଖପ୍ପର ବର୍ଗ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ପ୍ରତ୍ୟେକ ବର୍ଗ ତିନି ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ସମାପ୍ତ ହୋଇଥାଏ। ଏହିପରି ପ୍ରାୟଶ୍ଚିତ ସମାପ୍ତ କରିବାକୁ ୧୮ ବର୍ଷ ସମୟ ଲାଗେ।
ଦିଗମ୍ବର ଆଖଡ଼ାର କ’ଣ କହିବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି?
ଦିଗମ୍ବର ଆଖଡ଼ାର ସୀତାରାମ ଦାସ କୁହନ୍ତି ଯେ ସମସ୍ତ ଛଅଟି ବର୍ଗର ତପସ୍ୱାର ପଦ୍ଧତି ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ। ସବୁଠାରୁ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ହେଉଛି ପଞ୍ଚ ବର୍ଗ। ଏହା ଦୀକ୍ଷା ନେବା ପରେ ଋଷିମାନଙ୍କର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ତପସ୍ୟା। ଏଥିରେ, ସାଧକ ପାଞ୍ଚଟି ସ୍ଥାନରେ ଅଗ୍ନି ଜାଳି ପ୍ରାୟଶ୍ଚିତ କରନ୍ତି ଏବଂ ଅଗ୍ନି ମଧ୍ୟରେ ବସି ତପସ୍ୟା କରନ୍ତି। ଦ୍ୱିତୀୟ ବର୍ଗରେ, ସାତଟି ସ୍ଥାନରେ ଅଗ୍ନି ଜାଳି ତପସ୍ୟା କରିବାକୁ ପଡିବ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବସି ତପସ୍ୟା କରିବାକୁ ପଡିବ। ସେହିପରି, ଦ୍ୱାଦଶ ବର୍ଗରେ 12ଟି ସ୍ଥାନରେ, 84 ବର୍ଗରେ 84ଟି ସ୍ଥାନରେ ଏବଂ କୋଟି ବର୍ଗରେ ଶହ ଶହ ସ୍ଥାନରେ ଅଗ୍ନିର ଜ୍ୱାଳା ମଧ୍ୟରେ ବସି ତପସ୍ୟା କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ।
ସବୁଠାରୁ କଷ୍ଟକର ସାଧନା ହେଉଛି କପାଳ ତପସ୍ୟା
କପାଳ ବର୍ଗର ପ୍ରାୟଶ୍ଚିତ୍ତ ସବୁଠାରୁ କଷ୍ଟକର। ପରମାତ୍ମା ଦାସଙ୍କ ମତରେ, ମୁଣ୍ଡ ଉପରେ ପାତ୍ରରେ ଅଗ୍ନି ରଖିଲେ ତାହା ପ୍ରଜ୍ୱଳିତ ହୁଏ। ଏହାର ଗରମ ମଧ୍ୟରେ, ସାଧକଙ୍କୁ ଦୈନିକ 6 ରୁ 16 ଘଣ୍ଟା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ତପସ୍ୟା କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ। ଏହା ବସନ୍ତ ଠାରୁ ଗଙ୍ଗା ଦଶହରା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚାଲିଥାଏ। ଏହି କ୍ରମ ତିନି ବର୍ଷ ଧରି ଜାରି ରହେ। ଏହା ସମାପ୍ତ ହେବା ପରେ, ସାଧକର 18 ବର୍ଷର ଦୀର୍ଘ ତପସ୍ୟାକୁ ପୂର୍ଣ୍ଣ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ସେ କୁହନ୍ତି ଯେ ଏଥିପାଇଁ ଖାଲସାରେ ପ୍ରସ୍ତୁତି ଆରମ୍ଭ ହୋଇଯାଇଛି, ଯେଉଁଥିରେ ଆଖଡ଼ା ଏବଂ ଆଶ୍ରମ ମଧ୍ୟ ସାମିଲ ଅଛି। ଦିଗମ୍ବର, ନିର୍ମୋହୀ ଏବଂ ନିର୍ବାଣୀ ସମେତ ପ୍ରାୟ 350 ତପସ୍ୱୀ ଖାକ୍ ଚୌକରେ ଏହି କଷ୍ଟକର ସାଧନା କରିବେ, ଯେତେବେଳେ ଅନ୍ୟ ତପସ୍ୱୀମାନେ ସେମାନଙ୍କର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ତପସ୍ୱୀ ପର୍ଯ୍ୟାୟ କରିବେ।
ଅନେକ ସାଧୁ ପୁଣି କପାଳର ତପସ୍ୟା କରନ୍ତି
ଏହି ସାଧନାର ସହିତ, ଖାକ୍ ଚୌକର ତପସ୍ୱୀମାନଙ୍କର ବରିଷ୍ଠତା ମଧ୍ୟ ସନ୍ଥ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ମଧ୍ୟରେ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ। ସମସ୍ତ ସାଧକ ମହାକୁମ୍ଭରୁ ସେମାନଙ୍କର ସାଧନା ଆରମ୍ଭ କରନ୍ତି। ସେମାନେ ପଞ୍ଚ ଧୂନରୁ ଆରମ୍ଭ କରନ୍ତି। ସେହିପରି, କ୍ରମ ଆଗକୁ ବଢ଼ିବା ସହିତ, ଖପ୍ପର ବର୍ଗ ଆସେ, ଯାହା ଶେଷ ବର୍ଗ। କେବଳ ଖପ୍ପର ବର୍ଗର ସାଧକଙ୍କୁ ସବୁଠାରୁ ବରିଷ୍ଠ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ଅନେକ ଭକ୍ତ କପାଳ ତପସ୍ୟା ସମାପ୍ତ ହେବା ପରେ ପୁଣି ଥରେ ତପସ୍ୟା ଆରମ୍ଭ କରନ୍ତି।
